Pilots komen binnen ondernemingen regelmatig voor. Ze worden gebruikt om bijvoorbeeld een bepaalde manier van werken te onderzoeken en te testen of dit in de praktijk ook goed werkt. Het begrip ‘pilot’ komt niet voor in de Wet op de Ondernemingsraden en zorgt vaak voor onduidelijkheid of een pilot nu wel of niet instemmings– of adviesplichtig is.
Wanneer is een pilot een pilot?
Een pilot betreft een verandering voor een afgebakende periode en de veranderingen is tijdelijk (de wijziging moet dus omkeerbaar zijn). Deelname aan pilots is vrijwillig. Een pilot heeft hiernaast ook een doel, we onderzoeken immers of iets beter werkt of juist niet. Bij een pilot moet van te voren duidelijk zijn wat we onderzoeken en ook waar we aan het einde van de pilot op gaan evalueren. Als de OR betrokken is bij de pilot dan is het nuttig om te bespreken wanneer de evaluatie plaatsvindt de wijze waarop dit gedaan gaat worden en op welke manier. Een goed uitgevoerde pilot kan veel informatie opleveren en zorgen dat een wijziging zorgvuldig ontwikkeld en ingevoerd kan worden.
Wanneer is er sprake van advies of instemmingsrecht bij een pilot?
Een pilot is instemming- dan wel adviesplichtig als de wijziging een onderwerp betreft dat normaal gesproken onder één van deze twee rechten zou vallen en als de (personele) gevolgen groot zijn, er onomkeerbare gevolgen zijn of als de pilot automatisch in een definitief besluit veranderd. Een ingrijpende wijziging die de hele organisatie raakt zal dus formeel langs de OR moeten. Een wijziging van de manier waarop met overuren omgegaan wordt bij een beperkt aantal mensen, voor een korte periode, die hier vrijwillig aan meewerken hoeft mogelijk niet langs de OR. Maar ook dan is het nuttig om de pilot te bespreken en samen te bepalen hoe deze het beste uitgevoerd en geëvalueerd kan worden.
Wanneer de bestuurder zonder instemming of advies van de ondernemingsraad een pilot invoert die wel instemmings– of adviesplichtig is dan dient de ondernemingsraad binnen een maand nietigheid in te roepen. Wordt de ondernemingsraad wel betrokken dan is het zoals eerder al genoemd aan te bevelen om duidelijke afspraken te maken over de aard, de omvang en het doel van de pilot. Ook de wijze van evaluatie en de punten waarop geëvalueerd gaat worden zijn belangrijk om te bespreken.